Халқаро Атом энергияси агентлиги (МАГАТЭ) меъёрларига кўра, ҳар бир мамлакатда Атом электр энергияси (АЭС) қурилишидан олдин фуқароларнинг фикри инобатга олиниши керак. Қозоғистон бу қоидага амал қилиб, мамлакатда қурилажак АЭС бўйича референдум ўтказмоқчи. Аммо ҳадемай Жиззахда АЭС қурилишини бошлайдиган Ўзбекистон нима учун бундай қилмади?
Uzdiplomat.uz журналисти айни шу савол билан Энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудовга юзланди. Унинг айтишича, Ўзбекистонда бу бўйича референдум ўтказиш шарт эмас.
“Агар референдум ўтказилса, эртага қандайдир бир станция қуриш олдидан ҳам ўтказишга тўғри келади. Чунки Иссиқлик электр станцияси ҳам технологик объект ҳисобланади. Атом станцияси эса бир неча ГВттли. Масалан, биз 25 ГВтт лик АЭС қурмоқчимиз. Халқ электр энергиясини талаб қиляптими, АЭС ҳам шу энергетик таъминотнинг бир қисми. Халқаро нормаларга, хавфсизлик талабларига амал қилган ҳолда ишлаш керак, тамом”,
деди вазир.
Мирзамаҳмудовга кўра, Ўзбекистон АЭС қурилиши бўйича Халқаро Атом энергияси агентлигининг барча талабларига амал қилиб келмоқда.
“Ўзатом агентлигига борсангиз, сизга технологиялардан тортиб, ҳамма нормаларни тушунтириб беришади. Мен яқинда МАГАТЭ раҳбари Рафаель Гросси билан кўришдим. Ўзбекистон АЭС бўйича ташлаётган ҳар бир қадамини халқаро ташкилотга кўрсатяпти. Унинг махсус миссиялари бор. Улар қурилиш ҳудудини, қуриш салоҳияти, умуман олганда, стандартларнинг қандайлигини ўрганади. Мана 2 йилдан буён ҳаммасини келиб, кўриб, текширишди. Биз бу нарсани ташкил қилганмиз”,
деди Жўрабек Мирзамаҳмудов.
Маълумот учун, Қозоғистонда атом электр станциясини қуриш бўуйича умумхалқ референдуми йил оҳиригача ўтказилиши мумкин. Бу ҳақида Қозоғистоннинг Россиядаги элчиси Даурен Абаев 4 май куни ТАСС ахборот агентлигига берган интервьюсида айтиб ўтган.
Қозоғистоннинг DEMOSCOPE жамоатчилик фикрини ўрганиш маркази томонидан 2023 йилнинг кузида ўтказилган сўров натижаларига кўра, 46,6 фоиз қозоғистонликлар АЭС қуришни қўллаб-қувватлаайди, 37,7 фоизи эса бунга қарши чиқмоқда.