Euroasianet нашри Россиянинг минтақадаги таъсир доирасини шундай баҳоламоқда. Нашр Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавровнинг сентябрь ойи бошида Москва давлат халқаро муносабатлар институти (МГИМО) талабалари билан учрашувидаги нутқини таҳлил қилган.
Сергей Лавров ўз нутқида Марказий Осиё давлатларида АҚШнинг ўрнига алоҳида тўхталган. Минтақага Хитойнинг таъсири бўйича эса гапиришдан ўзини тийган.
Суҳбатда АҚШ, Марказий Осиёни Европа билан боғлайдиган “Ўрта йўлак” орқали савдони ривожлантиришга қизиқиш билдираётгани ва бу орқали Россияни четлаб ўтишини айтган.
Нашрнинг ёзишича, АҚШнинг Марказий Осиёнинг иқтисодий келажагига бўлган қизиқиши, Россия ривожланишига салбий таъсир қилади.
Лавровнинг айтишича, Россия Марказий Осиё давлатлари билан «илиқ ва иттифоқдошлик « муносабатини сақлаб келмоқда. Улар Россия билан иқтисодий ва стратегик жиҳатдан бир қатор келишувлар, жумладан Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти, Евроосиё иқтисодий иттифоқи ва Мустақил давлатлар ҳамдўстлиги орқали боғланган.
Шу билан бирга, Лавров АҚШ расмийларининг Марказий Осиёдаги мақсади ижобий эмаслигини айтиб ўтган. “Марказий Осиёдаги ҳамкорларимиз ва иттифоқчиларимиз Ғарб билан муносабатларини кенгайтирганда, улар Ғарб ўзининг эзгу ва шаффоф мақсадларини кўзлашдан ташқари, Россия Федерациясининг у ердаги таъсирига путур етказишга ҳам интилаётганини жуда яхши тушунишларига шубҳам йўқ»,-деган Лавров.
«Нега Қўшма Штатлар тўсатдан Россиянинг Никарагуа билан муносабатларидан хавотир билдирди?
Бу йўқ жойдан чиққандай туюлди. Улар ҳар қандай баҳонани Россиянинг мавжудлиги билан изоҳлар экан, ўзларининг узоқ ташвишларини айтиш учун ишлатишади «, -деган у.
АҚШнинг Марказий Осиё билан алоқаси Б5+1 доирасида амалга оширилмоқда. Бу Ғарб сармояларини минтақалараро савдо тўсиқларини пасайтирадиган ва божхона процедураларини тизимлаштирадиган ислоҳотларни қўллаб-қувватлаш орқали рағбатлантиради. Сўнгги ойларда Марказий Осиё давлатлари савдони яхшироқ тартибга солиш бўйича икки томонлама битимлар тузди. Вашингтон, шунингдек, алоҳида Штатларга инфратузилмани янгилашда ёрдам берди.
Масалан, августь ойида Қўшма Штатлар Қозоғистоннинг божхона хизматини «Аdvanced Dell Technologies Ins» билан таъминлади. Чегара жараёнларини янада самаралироқ қилишга ёрдам берадиган серверлар билан таъминлади. «Инновацион технологияларни қабул қилиш жараёнларни соддалаштиради. Аниқликни ошириб, шаффофлик яхшилайди ва ишбилармонлик муҳитини ривожлантиради. Инвесторларни кўпроқ жалб қилади ва иқтисодий ўсишни оширади», -деган АҚШнинг Қозоғистондаги элчиси Даниэл Розенблум.
Россия-Украина уруши Кремлнинг Марказий Осиё давлатларига ўз хоҳишларига кўра иш қилишига босим ўтказиш имкониятини чекламоқда. Ҳозирда Россия санкцияларни четлаб ўтиш ва Украинадаги уруш ҳаракатларини давом эттириш учун зарур бўлган товарларни олиш учун Марказий Осиё орқали “орқа эшик” савдосига ишонади.
Хитой Марказий Осиёдан Россияга икки томонлама технологияларни жалб қилиш учун фойдаланмоқда. Хитой Россияни Марказий Осиё давлатлари учун асосий савдо шериги сифатида кўради. Лавров Хитойни Марказий Осиёда пайдо бўлаётган буюк савдо ўйинида ўйинчи сифатида эслатиб ўтишни маъқул топмаган.