Ички ишлар идорасида фуқаролар ҳалок бўлиши одатий ҳолатга айланмоқдами?
Ички ишлар идорасида бир нафар одамнинг шубҳали ўлими бутун тизимни оёққа турғазиши керак эмасми? Ҳукумат учун фуқаро ҳаёти қанчалик муҳим?
Сўнгги 6 ой ичида ички ишлар идорасида 4 нафар фуқаронинг вафот этгани ҳақида хабар берилди. Тўрттала ўлим ҳолатларида ҳам марҳумларнинг ўзлари айбдор экани айтилади.
Бу рақамлар ҳозирча на Инсон ҳуқуқлари миллий маркази директори, БМТ Инсон ҳуқуқлари қўмитаси аъзоси бўлган Акмал Саидовни ва на Омбудсманни хавотирга солган. Ички ишлар вазирлиги раҳбарияти ҳам ҳолатлар юзасидан фавқулодда чиқишлар қилган эмас.
Шу кунларда Ички ишлар идораси деворлари ортида яна бир фуқаронинг вафот этгани ҳақида хабар берилди. Тошкент вилоятининг Оққўрғон туманида яшаб келган 31 ёшли фуқаро яқинларининг далолат беришича у ИИБ ходимлари томонидан калтакланиб ўлдирилган.
Фуқарони дастлаб Бўка туманига ундан сўнгра Бекобод туманига олиб боришгани маълум бўлган.
Тошкент вилояти ИИБ ахборот хизматининг маълум қилишича фуқаронинг ўлимига маст ҳолатда машинадан сакраб тушиши оқибатида унинг бош мия суяги синиши сабаб бўлган. Марҳумга тиббий ёрдам кўрсатилишига қарамай у вафот этган.
Афсуски бу каби ҳолатлар биринчи марта содир бўлмаяпти.
Одатда мутасаддилар бу мавзуни четлаб ўтишади. Ҳатто Бош прокурор ўринбосари Светлана Ортиқова тергов жараёнларида қийноқларни батамом йўқ қилиш бу – афсона, утопия деган эди.
Инсон ҳуқуқлари миллий маркази раҳбари Акмал Саидов қийноқлар муаммоси – бу глобал муаммо эканлигини, дунёда ҳар бир давлатда жазони ижро этиш муассасаларида қийноқ борлигини айтган.
Аммо, “бутун дунёда бор” баҳонаси билан ички ишлар идорасига юриб борган фуқароларнинг ўлик ҳолда қайтишига кўз юмиб бўлмайди. Шунингдек, Светлана Ортиқова айтганидек сифатли кадрлар етишиб чиқишини ҳам кутиш ўринсиздек. Светлана Ортиқова 3 йил аввал «Бўлажак прокурорларни, терговчиларни боғчадан бошлаб тарбияласак, 20-25 йилдан кейин худо хоҳласа ҳеч қийноқни ишлатмайдиган кадрлар етишиб чиқади», — деган эди.
Uzdiplomat.uz жамоатчиликка сўнгги икки йил ичида ички ишлар идорасида вафот этган ва жамоатчиликка очиқланган фуқаролар сонини яна эслатиб ўтади.
2024 йилнинг 6 май куни Навоий вилоятининг Навбаҳор тумани ИИБ қидирув бўлими ходимлари томонидан жиноятда гумон қилинаётган 52 яшар 1-гуруҳ ногирони қўлга олиниш чоғида вафот этган.
Ўшанда ИИВ ахборот сиёсати бўйича маслаҳатчиси Шоҳруҳ Ғиёсов суд тиббий экспертизада марҳумнинг гипертоник касалдан вафот этгани, ходимларнинг хатти-ҳаракатига тегишли ўрганишлардан сўнг баҳо берилишини маълум қилганди.
Наманган вилояти Поп туманида 6-сонли қамоқхонада 24 ёшли маҳкум ўз жонига қасд қилган.
Марҳумнинг онаси ўғлининг танасида қийноқ жазолари борлиги, у 11 май куни уйига қўнғироқ қилиб, қамоқхонада унга азоб беришаётгани ҳақида хабар бергани айтилади.
19 июль куни Тошкент вилояти Бекобод туман суд залида ИИБ ходимлари томонидан отасига ҳурматсизлик қилгани учун жанжал кўтарган фуқаро идорага олиб борилганидан сўнг ҳушидан кетган. У шифохонага олиб борилганда эса унинг вафот этганлиги тасдиқланган.
Шоҳруҳ Ғиёсов ушбу ҳолат бўйича 1 нафар ИИБ ходими қамоққа олингани ҳақида хабар берган.
Аммо марҳумнинг акаси воқеа жойида жами 8 нафар ходим бўлганини айтган.
2023 йил 22 май куни Тошкентда Сурхондарёлик 21 ёшли бола сўроқ вақтида Чилонзор тумани ИИБ биносининг 4-қаватдан ўзини ташлаб ҳалок бўлган эди.
Ўтган йилнинг 3 июнь куни Тошкент вилоятининг Бўка туманида фуқаро ИИБ ходимларининг ноқонуний сўроқ қилиши ва жароҳат етказиши оқибатида вафот этган эди.
36 ёшли марҳум Усмон Салимбоевни ноқонуний сўроқ қилган ва жароҳат етказган 4 нафар ходимларга нисбатан жиноят иши қўзғатилган.