Markaziy bank boshqaruvi 2024 yil 25 apreldagi yig‘ilishida asosiy stavkani yillik 14 foiz darazhasida saqlab qolish to‘g‘risida qaror qabul qildi.
Iqtisodiёtdagi inflyasion zharaёnlarga fundamental monetar omillar taъsiri bosqichma-bosqich kamayib bormoqda. Shu bilan birga, zhoriy yil 1 maydan ayrim tartibga solinadigan tariflarning erkinlashtirilishi, umumiy inflyasiyaga bir martalik taъsir ko‘rsatishi mumkin.
Markaziy bank boshqaruvi, inflyasiyaning yangilangan prognoz koridorining yuqori chegaralariga nisbatan ham zhoriy pul–kredit sharoitlari nisbatan qatъiy fazada shakllanganligini inobatga olib, asosiy stavkani yillik 14 foiz darazhasida o‘zgarishsiz saqlab qolish to‘g‘risida qaror qabul qildi”,
deyiladi bank xabarida.
Ammo umumiy inflyasiya yil boshidan pasayishda davom etgan va mart oyida yillik 8 foizni tashkil etgan. Bunda, oziq-ovqat tovarlari inflyasiyasida sezilarli pasayish kuzatilib, tashqi oziq-ovqat bozorlaridagi narxlar dinamikasi import inflyasiyasiga pasaytiruvchi taъsir ko‘rsatadi.
Iqtisodiёtda yuqori talabning saqlanib qolaёtgani hamda ayrim tartibga solinadigan narxlar va tariflarning oshirilishi sharoitida xizmatlar inflyasiyasi so‘nggi oylar davomida barqaror o‘sib bormoqda.
Bazaviy inflyasiya sezilarli sekinlashib, mart oyida yillik 7,6 foiz va yil boshidan umumiy inflyasiya darazhasidan pastroq shakllandi”,
deya ёzilgan Markaziy bank xabarida.
Inflyasiya yana 1-2 % oshadi
2023 yilda Markaziy bank O‘zbekistonda inflyasiyani 2024 yilgacha 5%ga tushirilishini rezhalashtirgan edi. Ammo aholi va tadbirkorlarning inflyasion kutilmalari inflyasiyaning zhoriy va prognoz darazhasidan yuqoriligicha qolmoqda.
Shu bilan birga, tartibga solinadigan narxlarning to‘g‘rilanishi va aprelь oyidan bir qator tovar va xizmatlarga QQS zhoriy etilishi taъsirida inflyasion kutilmalar dinamikasi yuqorilashi mumkin.
Yuqoridagi omillarni hisobga olib yangilangan makroiqtisodiy prognozlarga ko‘ra, asosiy ssenariy bo‘yicha 2024 yilda umumiy inflyasiya prognozi 9-11 foizgacha oshirildi.
Prognoz koridorining nisbatan kengligi, tariflar oshirilishi munosabati bilan aholiga taqdim etiladigan bir martalik to‘lovlar, izhtimoiy norma va ikki oylik imtiёzli davr mazkur o‘zgarishlar taъsirini yumshatish imkonini berishi hamda hozirgi paytda ushbu o‘zgarishlarning aholi va tadbirkorlar inflyasion kutilmalariga taъsirini baholash murakkabligi bilan izohlanadi.
Bazaviy inflyasiyaning barqaror pasayish traektoriyasida qolishi bo‘yicha mustahkam kutilmalar shakllanib, yil yakunida 7-8 foiz atrofida bo‘lishi prognoz qilinmoqda”,
qo‘shimcha qilgan bank.
Qayd etilishicha, umumiy inflyasiya prognozini yangilanishi tartibga solinadigan narxlar oshishining pul-kredit siёsatining asosiy yo‘nalishlarida keltirilgan makroiqtisodiy prognozlarida inobatga olingan dastlabki darazhasidan yuqoriroq bo‘lishi bilan bog‘liq. Biroq, ushbu o‘zgarishlarning iqtisodiёtdagi narxlarga taъsiri bir martalik xarakterga ega bo‘lib, isteъmol talabini maъlum darazhada pasaytirishi orqali o‘rta muddatli istiqbolda inflyasiyaning pasayuvchi trendiga sezilarli taъsir ko‘rsatmaydi.
Hukumat tomonidan iqtisodiёtda yalpi taklifni oshirishga va inflyasiyani pasaytirishga qaratilgan qo‘shimcha chora-tadbirlar, shuningdek, uzoq muddat davomidagi nisbatan qatъiy pul-kredit sharoitlarining yig‘ilgan taъsirlari inflyasion zharaёnlarni zhilovlashga xizmat qiladi.
Ishchi kuchi O‘zbekiston mehnat bozori talablariga mos kelmayapti
Dastlabki maъlumotlarga ko‘ra, 2024 yilning birinchi choragida iqtisodiёtning o‘sish surъati 6,2 foizgacha tezlashdi. Xizmat ko‘rsatish, chakana savdo aylanmasi va qurilish sohalaridagi yuqori o‘sish surъatlari, shuningdek, ishlab chiqarish va tog‘-kon sanoati sohalarida investision faollikning oshishi kuzatildi.
Mehnat bozorida ishchi kuchiga bo‘lgan talab sezilarli darazhada oshib bormoqda. Biroq, ishchi kuchi taklifida maъlum segmentasiya mavzhud bo‘lib, yuqori malakali sohalarda talabning to‘liq qondirilmaёtganligi kuzatilmoqda. Bu esa, tegishli sohalarda ish haqlarining yuqoriroq o‘sishiga olib kelmoqda.
So‘m yil boshidan 0,9 foizga qadrsizlandi
So‘mning real almashuv kursi dinamikasi yil boshidan 0,9 foizga qadrsizlanib, uzoq muddatli trendi doirasida shakllandi. Tashqi savdo hamkorlar milliy valyutalari kurslari va inflyasiyalari bo‘yicha prognozlarni inobatga olganda real almashuv kursiga nisbatan bosimlar kuzatilmayapti.
YaIM
Yangilangan prognozlarga ko‘ra, YaIM o‘sishi yil yakuniga 5,2-5,7 foiz oralig‘ida bo‘lishi kutilmoqda.
Iqtisodiy o‘sishning yangilangan prognozi aholi va tadbirkorlik subъektlari xarazhatlaridagi tarkibiy o‘zgarishlar hisobiga kelgusida isteъmol talabining maъlum maъnoda maqbullashishi bilan bog‘liq.
Ayni paytda, xususiy investisiyalarda yuqori faollik, fiskal rag‘batlantirishlar va aholi daromadlarining o‘suvchi dinamikasi o‘tgan yillardagi kabi zhoriy yilda ham iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlovchi omillardan bo‘ladi.
Pul-kredit sharoitlari
Amaldagi pul-kredit sharoitlarining qatъiylik darazhasi, izhobiy real bozor stavkalarini taъminlash orqali iqtisodiёtda kreditlash hazhmlarining bosqichma-bosqich mo‘ъtadillasha boshlagani va depozitlar o‘sishining tezlashishida namoёn bo‘lmoqda.
Kelgusi choraklarda bank tizimining umumiy likvidligi tarkibiy profisit sharoitidan bosqichma-bosqich tarkibiy defisit fazasiga o‘ta boshlashi va mazkur tarkibiy o‘zgarishlar pul-kredit operasiyalari orqali to‘g‘rilanib borishi kutilmoqda.
Inflyasiya prognozining yuqori chegaralarida ham kutilaёtgan pul-kredit sharoitlari inflyasiyaga monetar omillar taъsirini cheklovchi va milliy valyutada zhamg‘arishni rag‘batlantiruvchi xususiyatlari saqlanib qoladi.
Ayni paytda, bazaviy inflyasiyaning prognoziga erishish bo‘yicha xatarlar kuchayib, kelgusi davrlarda aholining inflyasion kutilmalarida sezilarli o‘sish kuzatilgan taqdirda pul-kredit sharoitlarini o‘zgartirish bo‘yicha tegishli choralar ko‘riladi.
Markaziy bank inflyasiyaning 5 foizlik targetiga erishishga qaratilgan nisbatan qatъiy pul-kredit siёsatini amalga oshirishda iqtisodiёtdagi talab va taklif mutanosibligi, inflyasion kutilmalar va tarkibiy islohotlar surъatlariga alohida eъtibor qaratadi.
Markaziy bank boshqaruvining asosiy stavkani ko‘rib chiqish bo‘yicha navbatdagi yig‘ilishi 2024 yil 13 iyunga belgilangan.