So‘ngi vaqtlarda G‘arb va Sharq mamlakatlari hukumat vakillari va rahbarlarining Markaziy Osiё davlatlariga xususan, O‘zbekistonga davlat tashriflari soni ortib bormoqda. Markaziy Osiёga serqatnov bo‘laёtgan Prezident va hukumat vakillari nimani ko‘zlamoqda. Uzdiplomat.uz shu kabi savollar bilan siёsatshunos Sanzhar Saidovga yuzlandi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, agar Markaziy Osiёga va umuman mintaqadagi integrasiyaviy zharaёnlarga nisbatan ayrim yirik xalqaro aktorlarning pozisiyasi va qarashlarini tahlil qiladigan bo‘lsak, AQSh (G‘arb) va Rossiyaning Markaziy Osiёdagi qarashlari turlicha deyish mumkin.
“AQSh (EI)ning rasmiy va tahliliy doiralarida Markaziy Osiё mintaqasining birlashuvi va mustaqil tarzda rivozhlanishini qo‘llab-quvvatlanadi. “C5+1” kabi Amerika formati ёki Evropa Ittifoqining Markaziy Osiё Strategiyasi buning yaqqol namunasi hisoblanadi. Ammo Rossiya tomonidan esa ko‘p hollarda adolatsizlik va agressiv ritorikadagi fikrlarda mintaqaning birlashuvi va yaqinlashuviga qarshilik holatlarini kuzatish mumkin”, — dedi siёsatchi.
Bundan tashqari, uning taъkidlashicha, “Markaziy Osiё mamlakatlarining mintaqaviy birdamlikni mustahkamlashga qaratilgan harakatlariga “-parast” ёki “-anti” qo‘shimchalarini qo‘shish – 30 yildan ortiq vaqt davomida o‘zini hech qanday holatda oqlamagani tahliliy va ilmiy isbotlagan. U faqatgina ilmiy va zhamoatchilik manfaatlarini mintaqaviy evolyusiyadan chalg‘itish va afsonaviy tahdidlarni xaspo‘shlash maqsadida olib borilgan”.
Shuningdek, mutaxassis xalqaro vaziyatning murakkablashuvi va global tahdidlarning tobora oshib borishi ham mintaqa mamlakatlarini yaqin hamkorlikka undaёtganini alohida taъkidladi.
“Rasmiy Toshkent tomonidan eъlon qilingan yangi mintaqaviy siёsat nafaqat Markaziy Osiё mamlakatlari bilan aloqalarni rivozhlantirishga, balki global zhanub bilan ham yaqin hamkorlikka undamoqda”,
dedi u.
Siёsatshunosning xulosasiga ko‘ra, bugungi kunda Markaziy Osiёga qaratilgan AQSh, EI, Rossiya va Xitoy kabi global aktorlardan tashqari Yaponiya, Zhanubiy Koreya, Turkiya, Hindiston, Pokiston, Eron va boshqa mintaqaviy “o‘yinchi”larning ham strategiya va geosiёsiy formatlari ishlab chiqilgan.
“Ularning Markaziy Osiёga ёndashuvlarida ayrim umumiy zhihatlari bo‘lsada, mazkur strategiyalar bir-biridan zhiddiy farq qiladi. So‘nggi tendensiyalar shundan dalolat beradiki, Markaziy Osiёda geosiёsiy “katta o‘yin” yangi kuch va shaklda qayta tiklanmoqda. Mazkur sharoitda esa Markaziy Osiё integrasiyasini qayta tiklash va kuchaytirish muhim ahamiyat kasb etadi”,
dedi siёsatshunos Sanzhar Saidov.