Сўнги вақтларда Ғарб ва Шарқ мамлакатлари ҳукумат вакиллари ва раҳбарларининг Марказий Осиё давлатларига хусусан, Ўзбекистонга давлат ташрифлари сони ортиб бормоқда. Марказий Осиёга серқатнов бўлаётган Президент ва ҳукумат вакиллари нимани кўзламоқда. Uzdiplomat.uz шу каби саволлар билан сиёсатшунос Санжар Саидовга юзланди.
Унинг сўзларига кўра, агар Марказий Осиёга ва умуман минтақадаги интеграциявий жараёнларга нисбатан айрим йирик халқаро акторларнинг позицияси ва қарашларини таҳлил қиладиган бўлсак, АҚШ (Ғарб) ва Россиянинг Марказий Осиёдаги қарашлари турлича дейиш мумкин.
“АҚШ (ЕИ)нинг расмий ва таҳлилий доираларида Марказий Осиё минтақасининг бирлашуви ва мустақил тарзда ривожланишини қўллаб-қувватланади. “C5+1” каби Америка формати ёки Европа Иттифоқининг Марказий Осиё Стратегияси бунинг яққол намунаси ҳисобланади. Аммо Россия томонидан эса кўп ҳолларда адолатсизлик ва агрессив риторикадаги фикрларда минтақанинг бирлашуви ва яқинлашувига қаршилик ҳолатларини кузатиш мумкин”, — деди сиёсатчи.
Бундан ташқари, унинг таъкидлашича, “Марказий Осиё мамлакатларининг минтақавий бирдамликни мустаҳкамлашга қаратилган ҳаракатларига “-параст” ёки “-анти” қўшимчаларини қўшиш – 30 йилдан ортиқ вақт давомида ўзини ҳеч қандай ҳолатда оқламагани таҳлилий ва илмий исботлаган. У фақатгина илмий ва жамоатчилик манфаатларини минтақавий эволюциядан чалғитиш ва афсонавий таҳдидларни хаспўшлаш мақсадида олиб борилган”.
Шунингдек, мутахассис халқаро вазиятнинг мураккаблашуви ва глобал таҳдидларнинг тобора ошиб бориши ҳам минтақа мамлакатларини яқин ҳамкорликка ундаётганини алоҳида таъкидлади.
“Расмий Тошкент томонидан эълон қилинган янги минтақавий сиёсат нафақат Марказий Осиё мамлакатлари билан алоқаларни ривожлантиришга, балки глобал жануб билан ҳам яқин ҳамкорликка ундамоқда”,
деди у.
Сиёсатшуноснинг хулосасига кўра, бугунги кунда Марказий Осиёга қаратилган АҚШ, ЕИ, Россия ва Хитой каби глобал акторлардан ташқари Япония, Жанубий Корея, Туркия, Ҳиндистон, Покистон, Эрон ва бошқа минтақавий “ўйинчи”ларнинг ҳам стратегия ва геосиёсий форматлари ишлаб чиқилган.
“Уларнинг Марказий Осиёга ёндашувларида айрим умумий жиҳатлари бўлсада, мазкур стратегиялар бир-биридан жиддий фарқ қилади. Сўнгги тенденциялар шундан далолат берадики, Марказий Осиёда геосиёсий “катта ўйин” янги куч ва шаклда қайта тикланмоқда. Mазкур шароитда эса Марказий Осиё интеграциясини қайта тиклаш ва кучайтириш муҳим аҳамият касб этади”,
деди сиёсатшунос Санжар Саидов.