“WorldBank’нинг “Аёллар, бизнес ва қонун” 2024 индекси тенг иш ҳақини таъминлаш ва гендер асосидаги зўравонликнинг олдини олиш учун 2022 йил октябрдан бери амалга оширилган ислоҳотлар туфайли Ўзбекистон дунёнинг энг яхши 5 та давлати қаторига кирди. Табриклайман, бу Ўзбекистон ҳукумати, Сенати ва фуқаролик жамиятининг ютуғидир”, – деди Жаҳон банкининг Ўзбекистондаги вакили Марко Мантованелли.
Жаҳон банки дунё бўйлаб ҳуқуқий гендер тенглиги йўлида эришилган ютуқларни баҳоловчи “Аёллар, бизнес ва қонун” (2024-йилги WБЛ) номли асосий йиллик ҳисоботини эълон қилди. 2024 йилги нашрда 190 мамлакат, жумладан, Ўзбекистонни 10 та кўрсаткич бўйича баҳоловчи индекс мавжуд. Булар: Хавфсизлик, ҳаракатчанлик, иш жойи, маош, никоҳ, ота-оналик, бола парвариши, тадбиркорлик, активлар ва пенсия.
“ “Аёллар, бизнес ва қонун” бўйича сўнгги ҳисобот 2022 йил 1 октябрдан 2023 йил 1 октябргача бўлган даврда атиги 18 та давлат – баҳоланганларнинг 10 фоизидан камроғи – ушбу кўрсаткичлар бўйича ҳуқуқий ислоҳотларни амалга оширганини кўрсатади. Умуман олганда, ушбу мамлакатлар қонун остида гендер тенглигини оширишга қаратилган 47 та ислоҳотларни амалга оширдилар. Европа ва Марказий Осиё минтақасида эса бешта – Ўзбекистон, Арманистон, Озарбайжон, Кипр ва Молдова тўққизта ислоҳотни амалга оширди”, – дейилган банк хабарида.
Унга кўра, Ўзбекистон Иордания, Малайзия, Серра-Леоне ва Того билан бирга 2022 йил октябр ойидан бошлаб гендер тенглигини таъминловчи тўртта муҳим ислоҳотни амалга ошириб, энг кўп яхшиланган бешта давлатдан бири сифатида тан олинган.
“Ислоҳотлар иккита асосий кўрсаткичга – “Тўлов” ва “Никоҳ”га ижобий таъсир кўрсатди, бу эса Ўзбекистоннинг 2024 йилги WБЛ индексида 82,5 балл бўлган мавқеини 11,9 пунктга оширишга олиб келди. Мамлакат Сингапур, Туркия ва Бирлашган Араб Амирликлари билан бир хил кўрсаткичларга эришди, шунингдек, Марказий Осиёда энг сезиларли тараққиётни кўрсатди.
Хусусан, Ўзбекистонда тенг қийматдаги иш учун тенг ҳақ тўлаш мажбуриятини юклади ва аёлларнинг саноат ва хавфли деб топилган ишларда ишлашига чекловлар олиб ташланди. 2022-йил октябр ойида расмийлар ушбу қоидаларни халқаро меҳнат стандартлари ва конвенцияларига мос равишда ўз ичига олган янги Меҳнат кодексини қабул қилди”, – дея келтирилган ҳисоботда.
Бундан ташқари, Ўзбекистонда аёлни оиладаги зўравонликдан ҳимоя қилувчи қонунлар қабул қилингани, 2023 йил апрел ойида Жиноят кодекси ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексларга оиладаги зўравонлик, жумладан, оилавий муносабатлардаги жисмоний, руҳий ва молиявий зўравонликларни тўғридан-тўғри бартараф этишга қаратилган ўзгартишлар киритилиб, бундай ҳуқуқбузарликлар учун жиноий жазо белгилангани ҳам алоҳида таъкидланган.