Olimlar XEC deb nomlangan Kovidning yangi varianti butun dunyo bo‘ylab tarqala boshlaganidan ogohlantirmoqda. Aynan mana shu virus tez orada koronavirusning asosiy turiga aylanishi va avvalgilarini siqib chiqarishi mumkin. Bu haqda BBC xabar bermoqda.
Amerikalik olim va Skripps tadqiqot instituti direktori Erik Topolning aytishicha, bu variant birinchi marta Germaniyada shu yilning iyunь oyida topilgan va o‘shandan beri XEC bilan kasallanish hollari Buyuk Britaniya, AQSh, Daniya va boshqa bir qancha mamlakatlarda qayd etilgan.
Uning yozishicha, XECning qabul qilinishi «endi boshlanmoqda».
«Bu ko‘p haftalar, bir necha oylar davom etadi va keyin u haqiqatan ham kuchayadi va o‘z to‘lqinini yaratadi», dedi Topol. «XEC asosiy oqimga aylanib borayotgani aniq. U keyingi variant bo‘ladi shekilli. Ammo uning tarqalishi yuqori darazhaga etguncha bir necha oy o‘tadi.
Olimlarning ta’kidlashicha, XEC o‘zidan oldingilaridan tezroq tarqalishiga yordam beradigan ba’zi mutasiyalarda farq qiladi. Biroq, ular mavzhud vaksinalar inson salomatligi uchun eng og‘ir oqibatlarning oldini olishga yordam berishi kerak, deb hisoblashadi.
Farmasevtika sanoati doimiy ravishda koronavirusga qarshi vaksinalarni yangilab boradi va ularni hali yangi variantga moslashtirmagan. Ammo bu hozirgi vaksinalar unga qarshi ishlamaydi degani emas.
London Universitet kollezhi Genetika instituti rahbari professor Fransua Baluning BBCga aytishicha, XEC avvalgi variantlarga nisbatan «tarqalish zhihatidan kichik afzalliklarga ega», ammo mavzhud vaksinalar hali ham undan yaxshi himoya qiladi.
Balu prognozlariga ko‘ra, XEC keyingi qishda Kovid-19 ning asosiy variantiga aylanishi mumkin.
Qanday alomatlar bor?
Kovidning yangi variantining belgilari allaqachon ma’lum bo‘lgan turlarda qayd etilganlardan farq qilmaydi. Bularga yuqori harorat, tananing turli qismlarida og‘riq, charchoq, yo‘tal yoki tomoq og‘rig‘i kiradi.
Ko‘pchilik bir necha hafta ichida Koviddan tuzalib ketadi, ammo ba’zilar uchun kasallik uzoqroq davom etadi.
«2024 yilning iyunь oyining oxirigacha kasallikning 775 milliondan ortiq holatlari va 7 milliondan ortiq o‘lim holatlari tasdiqlandi», deyiladi ZhSST veb-saytida.
ZhSST ma’lumotlariga ko‘ra, may oyining oxiridan iyunь oyining oxirigacha 135 ming yangi Kovid holati qayd etilgan, bu avvalgi oydan deyarli farq qilmaydi. Shu bilan birga, bu vaqt ichida vafot etganlar soni 2 mingdan ortiqni tashkil etdi, bu avvalgi davrga nisbatan 3 foizga kam.
Biroq, pandemiya tugaganidan va o‘lim darazhasi keskin pasayganidan so‘ng, Kovid testlari ancha kam odam topshirmoqda. Shu sababli, koronavirus tarqalishining hozirgi ko‘lamini kuzatish qiyinroq.