Эрон 2025 йил март ойи охиргача 2 миллионга яқин ноқонуний афғонларни депортация қилмоқчи. Бу ҳақида Эрон ҳуқуқ-тартибот кучлари қўмондони Аҳмад Ризо Радан маълум қилган деб хабар бермоқда Спутник Афғонистон.
Хабарда айтилишича, Теҳроннинг 2025 йилнинг март ойи охиргача 2 млн ноқонуний афғонларни депортация қилиш бўйича режалари бор. Қўмондонга кўра, Эрондаги ноқонуний муҳожирларнинг сонини айтиш қийин, лекин уларнинг аксарият қисмини афғонлар ташкил қилади.
БМТнинг Қочоқлар бўйича агентлиги маълумотларига кўра, Эронда 4,5 миллионга яқин афғон муҳожири бор. Аммо, Эрон оммавий ахборот воситалари жами 8 миллион афғон борлиги ва уларнинг 4 миллиони ноқонуний муҳожир эканлигини айтишмоқда.
Эрон нашрларининг ёзишича, Толибоннинг Афғонистонда ҳокимият тепасига келиши ва ундан кейинги қашшоқлик миллионлаб одамларни Эронга қочишга мажбур қилган. Бу эса Афғонистонда гуманитар кескинликнинг ортишига олиб келди. Ҳозир Эрон афғон нолегалларини оммавий депортация қилишни бошлашга уринмоқда.
«Мамлакатда ноқонуний қочқинларнинг мавжудлиги нафақат ижтимоий зарар етказади, балки маҳаллий аҳолидан иш жойларини ҳам олиб қўяди,» – деган Эрон Ички ишлар вазири Искандар Момейни.
Афғонистоннинг яна бир қўшниси Покистон каби Эрон ҳам толиблар ҳукумати билан дипломатик муносабатларга эга. Депортация тартиб-таомиллари бўйича икки томонлама битимларга амал қилади. Жараёнлар йўлга қўйилган, депортация «non-stop» режимида олиб борилмоқда. Маълум қилинишича, Афғонистоннинг 400 минг фуқароси 2024 йилнинг дастлабки олти ойида мамлакатга қайтарилган. Таҳлилчилар депортация қилинган афғонларнинг бир қисми Эронга қайтишини таҳмин қилмоқда. Икки мамлакат ўртасидаги чегаранинг узунлиги 945 км бўлиб, унинг катта қисми аҳоли яшамайдиган ҳудудларга тўғри келади.
Аввалроқ Bloomberg нашри Германия ҳукумати Ўзбекистон билан мамлакатдан афғон қочқинларини депортация қилиш имконини берувчи келишувни тузиш бўйича музокаралар олиб бораётгани ҳақида маълум қилган эди.
Аммо Ўзбекистон Ташқи ишлар ва Ички ишлар вазирликлари Uzdiplomatʼга бундай келишувлар бўлмаганини маълум қилган эди.
Афғонистонда Толибон ҳокимият тепасига келганидан бери Германия ҳукумати биринчи марта 28 афғон қочқинини ватанига депортация қилган.
Маълумотларига кўра, афғонлар билан чартер рейс жорий йилнинг 30 август куни эрталаб Лейпцигдан Кобулга учган. “Der Spiegel” нашрининг ёзишича, депортация қилинганларга кетишдан олдин ҳукумат томонидан минг евро берилган.
Ҳукумат матбуот котиби Стеффен Ҳебестреит депортация қилинганларни Германияда қолиш ҳуқуқига эга бўлмаган судланган жиноятчилар деб таърифлаган, лекин уларни нимада айбланганига аниқлик киритмаган.
«Германиянинг хавфсизлик манфаатлари миллий хавфсизликка таҳдид солувчи жиноятчилар ва шахсларни ҳимоя қилиш талабларидан устундир», деган Ҳебстреит
Маълумотларига кўра, афғонлар томонидан Германияда содир этилган жиноятлар орасида зўрлаш, ўт қўйиш, одам ўлдириш ва гиёҳванд моддалар билан боғлиқ жиноятларни содир этилган.