Жаҳон савдо ташкилотига аъзо бўлиш – 30 йиллик муаммо 2 йилда ҳал бўладими?
Ўзбекистон 2026 йилгача Жаҳон савдо ташкилотига (ЖСТ) аъзо бўлишни мақсад қилган, лекин ҳозирги кунда мамлакат қонунлари ва стандартларининг фақат 29 фоизи ЖСТ талабларига мос келади.
Президент Мирзиёев ЖСТ талабларига жавоб бериш учун маҳсулот сифати ва лаборатория стандартларини яхшилашни устувор вазифа сифатида белгилаган.
ЖСТга аъзо бўлиш Ўзбекистоннинг иқтисодиётини хомашё етказиб берувчидан тайёр маҳсулотлар экспортчисига айлантиради.
Ўзбекистон расмийлари Жаҳон савдо ташкилотига аъзо бўлиш учун катта қийинчиликларни енгиши керак. Ҳукумат ҳисоботига кўра, Ўзбекистоннинг амалдаги қонунлари ва стандартларининг фақат 29 фоизи ЖСТ талабларига мос келади.
Жорий йил бошида Президент Шавкат Мирзиёев Ўзбекистонни 2026 йилгача ЖСТга аъзо бўлиш учун тайёрлаш истагини билдирган эди. 10 октябрь куни ўтказилган йиғилишда аъзо бўлиш жараёни муҳокама қилинди ва Мирзиёев айрим натижаларга эришилганини қайд этди, бироқ у “бизнинг олдимизда ҳали кўп ишлар бор”, деб таъкидлади.
Маҳсулот ишлаб чиқариш ва сифат назорати энг кўп яхшиланиши керак бўлган соҳалардан. Ҳозирда Ўзбекистондаги 269 та лабораториянинг фақат 105 таси халқаро стандартларга мос равишда ишламоқда. Ўзбекистон президенти барча 269 та лабораторияни 2025 йил охиригача ЖСТ талабларига мос қилиш бўйича кўрсатма берган. Президент шунингдек, “кадрлар тайёрлаш тизимини такомиллаштириш” буйруғини ҳам берган.
ЖСТга аъзо бўлиш Мирзиёевнинг Ўзбекистонни хомашё етказиб берувчидан узоқ муддатли маҳсулотлар, кийим-кечак ва озиқ-овқат маҳсулотлари экспортчисига айлантириш режаларининг марказида туради.
ЖСТга аъзо бўлиш кўплаб музокараларни ўз ичига олади ва ЖСТ томонидан “ишчи гуруҳ” томонидан назорат қилинади. ЖСТ 1994 йилда Ўзбекистоннинг аъзоликка лойиқлигини кўриб чиқиш учун ишчи гуруҳни ташкил этган, бироқ жараён фақат шу йил июнь ойида Мирзиёев Ўзбекистон стандартларини ЖСТ талабларига мувофиқлаштириш бўйича ислоҳотларни рағбатлантириш бўйича фармон чиқарганидан сўнг қайта жонланди.
ЖСТга аъзолик битимлари ҳар бир мамлакат билан алоҳида тартибда келишилади, бироқ барчаси адолатли ва шаффоф сиёсатлар ва амалиётларга асосланган эркин савдо тизимини яратиш талабини ўз ичига олади.