Euroasianet nashri Rossiyaning mintaqadagi ta’sir doirasini shunday baholamoqda. Nashr Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrovning sentyabrь oyi boshida Moskva davlat xalqaro munosabatlar instituti (MGIMO) talabalari bilan uchrashuvidagi nutqini tahlil qilgan.
Sergey Lavrov o‘z nutqida Markaziy Osiyo davlatlarida AQShning o‘rniga alohida to‘xtalgan. Mintaqaga Xitoyning ta’siri bo‘yicha esa gapirishdan o‘zini tiygan.
Suhbatda AQSh, Markaziy Osiyoni Evropa bilan bog‘laydigan “O‘rta yo‘lak” orqali savdoni rivozhlantirishga qiziqish bildirayotgani va bu orqali Rossiyani chetlab o‘tishini aytgan.
Nashrning yozishicha, AQShning Markaziy Osiyoning iqtisodiy kelazhagiga bo‘lgan qiziqishi, Rossiya rivozhlanishiga salbiy ta’sir qiladi.
Lavrovning aytishicha, Rossiya Markaziy Osiyo davlatlari bilan «iliq va ittifoqdoshlik « munosabatini saqlab kelmoqda. Ular Rossiya bilan iqtisodiy va strategik zhihatdan bir qator kelishuvlar, zhumladan Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti, Evroosiyo iqtisodiy ittifoqi va Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi orqali bog‘langan.
Shu bilan birga, Lavrov AQSh rasmiylarining Markaziy Osiyodagi maqsadi izhobiy emasligini aytib o‘tgan. “Markaziy Osiyodagi hamkorlarimiz va ittifoqchilarimiz G‘arb bilan munosabatlarini kengaytirganda, ular G‘arb o‘zining ezgu va shaffof maqsadlarini ko‘zlashdan tashqari, Rossiya Federasiyasining u erdagi ta’siriga putur etkazishga ham intilayotganini zhuda yaxshi tushunishlariga shubham yo‘q»,-degan Lavrov.
«Nega Qo‘shma Shtatlar to‘satdan Rossiyaning Nikaragua bilan munosabatlaridan xavotir bildirdi?
Bu yo‘q zhoydan chiqqanday tuyuldi. Ular har qanday bahonani Rossiyaning mavzhudligi bilan izohlar ekan, o‘zlarining uzoq tashvishlarini aytish uchun ishlatishadi «, -degan u.
AQShning Markaziy Osiyo bilan aloqasi B5+1 doirasida amalga oshirilmoqda. Bu G‘arb sarmoyalarini mintaqalararo savdo to‘siqlarini pasaytiradigan va bozhxona proseduralarini tizimlashtiradigan islohotlarni qo‘llab-quvvatlash orqali rag‘batlantiradi. So‘nggi oylarda Markaziy Osiyo davlatlari savdoni yaxshiroq tartibga solish bo‘yicha ikki tomonlama bitimlar tuzdi. Vashington, shuningdek, alohida Shtatlarga infratuzilmani yangilashda yordam berdi.
Masalan, avgustь oyida Qo‘shma Shtatlar Qozog‘istonning bozhxona xizmatini «Advanced Dell Technologies Ins» bilan ta’minladi. Chegara zharayonlarini yanada samaraliroq qilishga yordam beradigan serverlar bilan ta’minladi. «Innovasion texnologiyalarni qabul qilish zharayonlarni soddalashtiradi. Aniqlikni oshirib, shaffoflik yaxshilaydi va ishbilarmonlik muhitini rivozhlantiradi. Investorlarni ko‘proq zhalb qiladi va iqtisodiy o‘sishni oshiradi», -degan AQShning Qozog‘istondagi elchisi Daniel Rozenblum.
Rossiya-Ukraina urushi Kremlning Markaziy Osiyo davlatlariga o‘z xohishlariga ko‘ra ish qilishiga bosim o‘tkazish imkoniyatini cheklamoqda. Hozirda Rossiya sanksiyalarni chetlab o‘tish va Ukrainadagi urush harakatlarini davom ettirish uchun zarur bo‘lgan tovarlarni olish uchun Markaziy Osiyo orqali “orqa eshik” savdosiga ishonadi.
Xitoy Markaziy Osiyodan Rossiyaga ikki tomonlama texnologiyalarni zhalb qilish uchun foydalanmoqda. Xitoy Rossiyani Markaziy Osiyo davlatlari uchun asosiy savdo sherigi sifatida ko‘radi. Lavrov Xitoyni Markaziy Osiyoda paydo bo‘layotgan buyuk savdo o‘yinida o‘yinchi sifatida eslatib o‘tishni ma’qul topmagan.